ایران، گهواره تمدن‌ها و زیست‌بوم هزاران سال تاریخ، امروز در آستانه جهشی نوین در عرصه گردشگری قرار دارد؛ جهشی که بیش از هر زمان دیگری نیازمند تقویت زیرساخت‌های کلیدی و به‌ویژه حمل‌ونقل ایمن است. در روزگار ما، گردشگری بدون ایمنی سفر، همانند پلی است که در نیمه راه فرو می‌ریزد؛ زیرا اعتماد گردشگر، گرانبهاترین دارایی هر مقصد است و این اعتماد، پیش از زیبایی جاذبه‌ها، در امنیت جاده‌ها و آرامش مسیرها شکل می‌گیرد.

حمل‌ونقل ایمن؛ فراتر از یک نیاز فنی

نقش حمل‌ونقل در گردشگری، فراتر از یک پیوند فنی یا لجستیکی است؛ این رابطه، نوعی ارتباط هویتی است. جاده‌های امن، خطوط ارتباطی فرهنگ‌ها و مردمان هستند؛ هر مسیری که به سلامت طی می‌شود، پلی می‌شود میان گذشته‌های پرافتخار و فرداهای روشن. در این میان، ایران با برخورداری از ۲۸ اثر ملموس ثبت‌شده جهانی و هزاران مقصد گردشگری، نیازمند آن است که ایمنی حمل‌ونقل را نه صرفاً به‌عنوان یک وظیفه مهندسی، بلکه به‌عنوان یک راهبرد ملی ببیند.

استاندارد جهانی، هدف اجتناب‌ناپذیر

سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در تازه‌ترین گزارش خود تصریح می‌کند که امنیت حمل‌ونقل یکی از چهار رکن اصلی گردشگری پایدار است. بر مبنای این دیدگاه، هرگونه سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل ایمن، مستقیماً به افزایش تمایل گردشگران، بهبود تجربه سفر، و ارتقای تصویر ملی در عرصه بین‌المللی منجر می‌شود. در نقطه مقابل، بی‌توجهی به این مقوله، به انزوای تدریجی مقاصد گردشگری، افت درآمدها و آسیب‌های غیرقابل جبران به اعتبار کشور خواهد انجامید.

تجربه جهانی: الگوهایی برای ایران

اگر به تجربه‌های موفق نگاهی بیفکنیم، خواهیم دید که کشورهایی مانند ژاپن، فرانسه، اسپانیا و سوئیس، توسعه گردشگری خود را بر دو ستون استوار ساخته‌اند: حفاظت از میراث و ایمنی حمل‌ونقل. این کشورها دریافته‌اند که جاذبه‌های تاریخی، بدون راه‌های امن، به سرزمینی دوردست و دست‌نیافتنی تبدیل می‌شوند؛ و مخاطب امروز، همان اندازه که به جذابیت مقصد اهمیت می‌دهد، به سهولت و امنیت دسترسی نیز توجه دارد.

حرکت مثبت، اما نیازمند شتاب

در ایران نیز گام‌های مثبتی برای بهبود ایمنی جاده‌ها، توسعه آزادراه‌ها، تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی و تابلوگذاری مسیرهای گردشگری برداشته شده است. اما واقعیت آن است که با وجود این پیشرفت‌ها، راه طولانی برای رسیدن به استانداردهای جهانی در پیش است؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی چون گردشگری روستایی، طبیعت‌گردی و مسیرهای مناطق کم‌برخوردار که سهم مهمی از آینده گردشگری ایران را تشکیل می‌دهند.

تعریف نوین ایمنی سفر

امروزه «ایمنی سفر» تنها به معنای کاهش تصادفات نیست. این مفهوم، گستره‌ای وسیع یافته و شامل مواردی چون اطلاع‌رسانی هوشمند وضعیت جاده‌ها، ارائه خدمات امدادی سریع، وجود سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند (ITS)، استانداردسازی خودروهای گردشگری، آموزش راهنمایان تور برای مواجهه با حوادث احتمالی و حتی فرهنگ‌سازی عمومی درباره رفتارهای ترافیکی می‌شود.